这里整理了一些固定搭配或者固定短语。如果单纯看这些搭配中的每个单词的意思,有时会难以得出整体的意思。
例句多取自 Oxford Monsudar English Mongolian Dictionary (牛津-Monsudar英蒙词典)
- болох юм
这个组合用在句子中的动词后面,表示“能/可以/也许……”。 注意, 不是说“(有能力做)……”,而是表达可能性, 如:
① Чи … гэж бодож болох юм 你可以…这样想; ② Та … -ыг нь сонгож болох юм 您可以选…; ③ Би оролдоод үзэж болох юм 我鼓捣着看看吧/我试试看吧; ④ Үүний тухайд гэвэл таны зөв байж болох юм 至于说到(关于)那个,您可能是对的; ⑤ Ингэж хэлж болох юм бол 如果我能这么说的话; ⑥ Тэгсэн/ингэсэн нь дээр байж болох юм 那么做/这么做也许是好的(表达建议)。 - гээд бай- …
意思是“想(说)/想(表达)……”, 带有完成或者反复的含义
① Чи намайг хаана оч гээд байгаа юм бэ? 你现在想(让)我去哪儿? ② Чамайг юу гэх гээд байгааг би ойлгож байна. 我明白你想说什么. ③ Чи үнэхээр … гэж хэлэх гээд байна уу? 你真的想说……吗/你真的……那么建议吗? ④ Тэгвэл тэд яах гээд байгаа юм бэ? 那么他们想怎样呢? - -хаа байх (хаа根据元音和谐有不同的型式,байх 也有各种变化型式)
停止…, 不…
① Яахаа мэдэхээ байсан. (紧张得/尴尬得)都不知道怎么办了 ② байлдхаа байзнах 休战 (байзнах是байх的短暂体) ③ болохоо байх 不行了,完蛋了 - … гэж үү
疑问语气词,表示反问语气、怀疑语气1,意思是“是说……(的意思)吗?”。按照《现代蒙古语》(侯万庄等)第三册 17.3 节注释中的解释,“гэж үү”是“гэжээ үү”的简写。用这个疑问语气词的例句如下:
① Тэр үнэхээр тэгдэг гэж үү? (是说)她/他真的那样(做)吗? ② … гэж бодсон нь миний буруу гэж үү?. …(那么)想是我的错吗/(是说)是我错了吗?. ③ Энэ бол аюултай, тиймгүй гэж үү? 那个是危险的,难道你(是说)不同意吗? ④ Тийм холоос зориглож ирээд хоосон буцах гэж үү? (是说)决心从那么远赶来而空手回去吗? ⑤ Баатар одоо явчихсан гэж үү? (是说)巴特尔现在走了吗? ⑥ Одоо дахиж учраж чадахгүй гэж үү? (是说)再不能见面了吗? - аль болох …
意思是“尽可能……”。Аль 有“最;所有、一切”的意思,болох 是“能够”,则二者组合起来的意思就是“一切可行(的)…”,也就是“尽可能”。由此衍生的“аль болохоор”是“尽可能”的意思。用该短语的例句如下:
① Аль болох хурдан ирээрэй. 请尽可能早地来吧。 ② Аль болох их ажил хийгээрэй. 请尽可能多做工作吧。 ③ Хэн нэгнийг аль болох муугаар бодох 把人尽可能往坏了想。 ④ Гай зовлонгоос аль болох хол бай! 尽量离坏事远点! ⑤ Хэвийн үйлчилгээг аль болохоор ойрын хугацаанд сэргээнэ. 正常服务会尽快恢复。 ⑥ Аль болох хүчтэй үгээр 用最强烈的语言 - …-аад авах,除了寻常的先行副动词(-аад)+ 拿(авах)的意思外(如яваад авах 去拿),由于有时 авах 还起助动词的作用,因而有时这个组合还具有这样的含义:(向自己方面地,为自己完成地)做…1。
具有这种意思的的例句如下:
① хэсэгхэн унтаад авах (给自己)睡个养颜觉 ② шөнө давгүй унтаад авах 睡个舒舒服服的晚觉 ③ хальт хараад авах 看一瞥 ④ юмыг … pyy хийгээд авах 把某东西放入…中 ⑤ гэнэт үнсээд авах 偷亲一下 - Яагаад ч юм бэ … 这个短语的意思是“不知为什么 / 不知何故”。用这个短语的例句如下:
① Яагаад ч юм бэ энэ нэг чухал биш юм шиг санагдаад байна 不知为什么,这个看起来不太重要。 ② Яагаад ч юм бэ тэр дандаа л буруу ойлгоод байх шиг байдаг юм 不知何故,他总是弄错。 - 与前一个组合类似,还有几个短语有类似的含义,如下:“яагаад ч юм бэ бүү мэд”, “яасныг ч бүү мэд”, “яагаадыг бүү мэд”, 都是“不知为什么”的意思,可以插入句子中。这几个组合都用了"бүү мэд",表示 мэдэхгүй (不知)的意思。
- 类似地,“яахыг бүү мэд” 是“不知怎么办” 的意思。
- … бүү мэд (“不知道”)这个短语中,мэд 用了动词的零型式,即没有加任何词缀。一般而言,零型式表达的是对对方的命令语气,但是在这里却实际上在说“我不知道”。与下面最后一个例句中的 “бүү хэл(别说了)” 比较即可理解这种用法,在汉语中,“别说” 的指向似乎在说“你”,但实际上也可以是“我”,在表达“我”的无奈(“我别说了”)。
① Тэр ирсэн үү, үгүй юү, бүү мэд. 他来没来我不知道啊! ② Бүү мэд! 不知道(为什么、是什么,怎么回事)啊! ③ Надад эхнэр бүү хэл хоёр хүүхэд бий 我有两个孩子,更别说还有个妻子了。 - … яагаа ч үгүй 这个短语的意思是“…还什么也没有呢; …还早; …还远得很; …怎么也不”。用这个短语的例句如下:
① Цаг яагаа ч үгүй 时间还早 ② Дуусах яагаа ч үгүй 到结束还很远 ③ Яагаа ч үгүй байхад унтжээ 很早就睡觉了 - хэлж мэдэхгүй 不知道
① Би ёстой хэлж мэдэхгүй байна 我实在不知道 ② Би ч сайн хэлж мэдэхгүй байна шүү 这我可说不好(我不这么认为) - Цаадах чинь/цаадах нь. цаадах 的意思是"那边", 加上 чинь/нь 后,可以表示“他/她”,也即“那边那个(人)”。例句如下,第一句用的是本意,即“(那边)那个”:
① Аль нь вэ? наадах нь уу, цаадах нь уу? 哪个?这个还是那个? ② Цаадах чинь тэгэхээс сийхгүй/сийх ч үгүй хүн! 他/她在这个方面是个什么都敢做的人(他做出那种事我一点也不奇怪) ③ Цаадах чинь юу гээд байна аа? 他/她到底想说什么? ④ Цаадах чинь бүх юмыг яг ийм байлгах гэдэг юм 他/她喜欢一切都井井有条、准确无误 ⑤ Цаадах чинь тэр хүүхнээс мэргэжлээрээ дор орохгүй 他/她至少和她一样有资格 ⑥ ‘Тэдний тухай цаадах чинь сонсоогүй байсан гэж үү?’ — ‘сонсоогүй л юм байлгүй’ ‘他没听说过他们吗?’ — ‘显然没有’ ⑦ Цаадах чинь дахиад л сайрхаад уналаа! 他又在夸耀他的功绩了 ⑧ Цаадах чинь түүнд (эмэгтэйд) үнэхээр санаатай юм болов уу? 他对她是真心的/认真的吗? ⑨ Улс төрийн тухай бүү дурдаарай, тэр талаар ярихаар цаадах чинь уурладгийг чи юу эс андах вэ 别提政治了,一提那方面他就会生气,你知道的 ⑩ Цаадах чинь хэрийн юманд торохгүй 什么事情对他来说都不成问题 ⑪ Цаадах чинь тэгж л таарна 他/她那样是对的(相信他/她)